Геосиёсат ва геостратегия

БОБ 2
Евроосиё шахмат тахтаси

АМЕРИКА ГЛОБАЛ ТИЗИМИ

Америка ҳукмронлиги халқаро даражада кўпинча аввалги империялар тизимини эслатса-да, у билан ўртасида жиддий фарқлар мавжуд. Бу фарқлар ҳудудий чегаралар масаласидан анча ошиб тушади. Америка қудрати АҚШ тажрибасини акс эттирувчи глобал тизим орқали намоён бўлади. Америка жамияти ва унинг сиёсий тизимидаги плюралистик хусусиятлар Америка тажрибасининг марказида туради.

БИРИНЧИ ЖАҲОН ДАВЛАТИ

Рақибининг қулаши натижасида Қўшма Штатлар уникал вазиятга тушди. Улар биринчи ва ягона ҳақиқий жаҳон давлатига айланди. Шунга қарамай, Америка гегемонлиги маълум жиҳатдан ўтмиш империяларини эслатади, гарчи уларнинг кўлами чегараланган, минтақавий бўлса ҳам. Бу империялар ўз қудратини вассал давлатлар, қарам ҳудудлар, протекторатлар ва колониялар иерархиясига таяниш орқали сақлаб келган. Империяга кирмаган давлатлар эса, одатда, "бошқа маданият" деб қаралган.

Сўзбоши

Бу китобни ташқи сиёсат билан шуғулланаётган ёки унга қизиқадиган барча ўқиш учун фойдали. Чунки ҳеч ким ҳозиргача Америка ҳақида "ягона супердавлат" сифатида бунчалик содда, қаттиқ ва очиқона тарзда гапирмаган. Ҳеч ким Америка ўзининг эксклюзив мавқеини сақлаб қолиш ва мустаҳкамлаш учун қандай усуллардан фойдаланишини бунчалик очиқ очиб бермаган.

Қудратли давлат сиёсати

Вашингтон — «Россия шиддат билан ўзгаряпти, эҳтимол, Путинга қарамасдан эмас, балки Путин туфайли», – Збигнев Бжезинскийнинг Россияга, ундаги ички вазият ва ташқи сиёсий ҳолатига тааллуқли баҳолари ва башоратлари, сиёсатшуноснинг ўзи қайд этганидек, «тарихан оптимистик». Збигнев Бжезинскийнинг АҚШ Конгрессидаги сўзга чиқишидан парчаларни видео-сюжетда томоша қилишингиз мумкин.

Збигнев БЖЕЗИНСКИЙ  — 1928 йилда туғилган, америкалик жамиятшунос, давлат арбоби, 1977 — 81 йилларда АҚШ президент Ж. Картернинг миллий масала бўйича ёрдамчиси бўлиб ишпаган. Капитализмнинг илмий ва техникавий тараққиёти соҳасида йирик назариётчи. Ушбу мақола 3. Бжезинскийнинг «Улкан ўпирилиш, Йигирманчи асрда коммунизмнинг пайдо бўлиши ва инқирози» (1987) китобидан олинди.